Elke winter steken verkoudheid, griep en andere infectieziekten weer in grote getale de kop op. De niet-sporter zegt al gauw dat het niet verstandig is om te sporten als je ziek bent, maar fanatieke sporters geven zich minder snel gewonnen. Is stoppen echt wel nodig? Een knellende vraag, vooral als de griep of verkoudheid samenvalt met een voorgenomen sportief hoogtepunt.
Voor sporters breken in de winter zware tijden aan: de feestdagen. Wie zich rond de jaarwisseling niet thuis opsluit, wordt gegarandeerd verleid met allerlei ongezonde genietingen die je moeilijk categorisch kunt weigeren. Al is het maar uit beleefdheid. Als op 31 december om klokslag twaalf uur de champagnekurken knallen en de feestelijke schalen met oliebollen worden binnengedragen, kun je beter niet een preek afsteken over de gezondheid ondermijnende effecten van geraffineerd meel, frituurvet en alcohol. Het is in ons land een soort onuitgesproken sociaal pact dat we het lichaam tijdens de feestdagen als genotverschaffende machine mogen gebruiken en het dus zonder gewetensnood kunnen volproppen. Ieder mens is ongeveer 3 à 4 keer per jaar verkouden. Dat geldt ook voor de actieve sporter. Weliswaar verhoogt regelmatig sporten de weerstand, maar daar staat tegenover dat tijdens en kort na intensieve inspanning de weerstand tijdelijk is verminderd. Op dat moment ben je vatbaarder voor infecties aan de luchtwegen, griep en verkoudheid. Bovendien kom je bij veel sporten in nauw contact met medesporters, die ziektekiemen kunnen overdragen.
Een luchtweginfectie is vrijwel altijd een virusinfectie die zich kan manifesteren als een eenvoudige neusverkoudheid maar ook als een zware griep of zelfs een longontsteking. Er moet derhalve onderscheid worden gemaakt tussen een infectie met algemene verschijnselen zoals koorts en spierpijn, en een infectie die zich beperkt tot lokale verschijnselen boven de nek zoals keelpijn, loopneus, hoofdpijn.
Niet sporten
Bij koorts, spierpijn en een verhoogde hartslag in rust wordt afgeraden te sporten in welke vorm dan ook. Griep wordt veroorzaakt door het influenzavirus. Dit virus veroorzaakt de hoge koorts en tast het hele lichaam aan, inclusief de spieren. De patiënt merkt dit vaak ook aan de spieren, omdat ze pijn gaan doen. Aangezien het hart ook uit spierweefsel bestaat, is de functie van het hart ook aangetast. Hierdoor kunnen zogenaamde hartritmestoornissen ontstaan, die fatale gevolgen kunnen hebben. Enkele topsporters in Nederland zijn op deze tragische wijze overleden. Dit komt echter uiterst zelden voor terwijl het bovendien niet is aangetoond dat de plotse dood voorkomen had kunnen worden door niet te sporten. Plotse dood tijdens sporten is bijna altijd de oorzaak van een reeds bestaande ziekte aan het hart.
De grens wel of geen koorts is arbitrair, maar de boeken leggen de grens bij 38 graden Celsius. Voor een verhoogde hartslag in rust wordt een hartslag van meer dan 10 slagen per minuut boven de normale rusthartslag aangegeven. In deze gevallen is niet sporten het parool. Het vroegere geloof dat een verkoudheid of griep ‘eruit gezweet kan worden’ moet ontraden worden. Aangezien virusinfecties niet behandeld kunnen worden met antibiotica zit er niets anders op dan goed uit te zieken. Daarbij kan de volgende stelregel gebruikt worden: als de koortsperiode bijvoorbeeld vier dagen bedraagt, moet vervolgens nog vier dagen worden gewacht alvorens weer rustig te gaan sporten. Een verder gezond iemand kan dan redelijk snel de conditie die verloren is gegaan, weer inhalen.
Ook andere virussen dan het griepvirus kunnen koorts en spierpijn veroorzaken, bijvoorbeeld virussen die tot darminfecties leiden en met diarree gepaard gaan. Ook hierbij geldt een absoluut sportverbod. Probeer overigens bij koorts niet de gehele dag in bed te liggen, maar toch wat dagelijkse bezigheden uit voeren omdat de spiermassa anders snel afneemt.
Simpele neusverkoudheid
Alleen bij een simpele neusverkoudheid kan gewoon worden doorgetraind. Hierbij zal in de regel geen echte koorts optreden en geen spierpijnachtige klachten. Als de klachten beperkt blijven tot een zere keel, hoesten en een loopneus, kan er dus gewoon gesport worden. Verder moet er bij een verkoudheid met alleen lokale verschijnselen in de eerste drie dagen alleen rustig en niet te intensief worden getraind. Indien er een flink verstopte neus is, kan juist aangeraden worden om wat lichte duursport te doen. Dit kan de slijmvliezen wat laten slinken. Ook bij groen of geel slijm, dat soms na enkele dagen verschijnt en duidt op een bacteriële infectie of een bijholteontsteking, kan rustige training het effect van een stoombadje hebben.
De beslissing om al of niet te gaan sporten neemt u altijd vóórdat u een koortsverlagend middel of pijnstiller hebt genomen, zoals aspirine of paracetamol. Deze middelen verdoezelen namelijk de belangrijkste symptomen. Indien er alleen lokale klachten zijn, mag tegen de hoofdpijn overigens wel een pijnstiller worden genomen en kan er gewoon gesport worden. Indien verkoudheid leidt tot een voorhoofdsholteontsteking, zal sporten extra hoofdpijnklachten veroorzaken en is dan ook niet aan te raden. Ook bij bronchitis zal inspanning leveren moeilijk worden, ook al omdat de functie van de longen dan is gestoord en de zuurstofaanvoer wordt belemmerd wordt.
Bron: Runnersworld